काठमाडौं । हालै, एउटा यस्तो घटना प्रकाशमा आएको छ जसले चिकित्सा जगतलाई स्तब्ध बनाएको छ। ३० वर्ष पुरानो जमेको भ्रूणबाट एक स्वस्थ बच्चाको जन्म भएको छ। यो घटना साँच्चै विज्ञान-कथा फिल्म जस्तो लाग्छ, तर यो सत्य हो। संसारको “सबैभन्दा जेठो” नवजात शिशुको जन्मको बारेमा विस्तृत रूपमा जानौं।

जमेको भ्रूण भनेको के हो ?

IVF प्रविधिमार्फत पुरुष र महिलाको अण्डा र शुक्रकीट मिलाएर भ्रूण (embryo) सिर्जना गर्दा, यसलाई भविष्यमा प्रयोगको लागि (freeze) फ्रिज गर्न सकिन्छ। यी भ्रूणहरूलाई -१९६ डिग्री सेल्सियस तापक्रममा तरल नाइट्रोजनमा भण्डारण (liquid nitrogen) गरिन्छ। सामान्यतया तिनीहरू ५-१० वर्ष भित्र प्रयोग गरिन्छ, तर अब प्रविधि यति उन्नत भएको छ कि भ्रूण धेरै दशकपछि पनि जीवित रहन्छ।

यस घटनामा के भयो ?

अमेरिकाका एक दम्पती, लिन्डसे र टिम पियर्स, ओहायोका बासिन्दाहरूले १९९४ मा जम्मा गरिएको भ्रूणलाई ग्रहण गरे र IVF प्रक्रियामार्फत गर्भमा प्रत्यारोपण गरे। नोभेम्बर २०२४ मा लिन्डसेको गर्भाशयमा प्रत्यारोपण गरिएको थियो। ३० वर्ष पछि, जब त्यो भ्रूण आमाको गर्भमा बढ्यो, एक स्वस्थ बच्चा जन्मियो। डाक्टरहरूले भने कि यो सबैभन्दा लामो समयसम्म संरक्षित भ्रूणबाट जन्मिएको बच्चा हो। रोचक कुरा के छ भने, बच्चाको जैविक बहिनी अब ३० वर्षकी भइन् र उनको आफ्नै १० वर्षीया छोरी पनि छन्।

चिकित्सा प्रविधिको ठूलो सफलता

३० वर्षसम्म भ्रूण संरक्षण गर्नु र त्यसपछि सफलतापूर्वक जन्म दिनु IVF र क्रायोप्रिजर्भेसनको ठूलो उपलब्धि हो। यो घटना केवल चमत्कार मात्र होइन, यसले चिकित्सा विज्ञानले भविष्य परिवर्तन गर्ने शक्ति प्राप्त गरेको पनि देखाउँछ। अब त्यो दिन टाढा छैन जब ‘भविष्यको बच्चा’ भन्ने शब्द वास्तवमै वैज्ञानिक रूपमा सम्भव हुनेछ। लिन्डसेले भनिन् – “हामी यो बहुमूल्य बच्चा भेट्टाएकोमा छक्क परेका छौं र अत्यन्तै खुसी छौं।” (एजेन्सी)